Örtülü Özne Nedir?

İşte, örtülü özne konu anlatımı:

Örtülü Özne

Üstte gerçek öznenin olduğu "Yetkili kurum bu projeyi reddetti." cümlesi, ortada sözde öznenin olduğu "Bu proje reddedildi." cümlesi, aşağıda örtülü özne ögesinin olduğu "Bu proje yetkili kurum tarafından reddedildi." cümlesi ile bu cümlelerin ortasında "bilgihazine.net" logosu var.

Cümlede eylemin kim tarafından gerçekleştirildiğini ya da gerçekleştirileceğini bildiren öznelerdir.

Bu özneler “tarafından, sebebiyle, etkisiyle, yüzünden, ötürü…” gibi sözcüklerle birliktedir ya da “-ca/-ce” ekini alır.

Örtülü özneler edilgen çatılı yüklemlerin olduğu cümlelerde aranır.

Örnekler:

Bankada bağıran adam, güvenlik görevlilerince dışarı çıkarıldı.

Hava olayları yüzünden gezimiz okul yönetimince iptal edildi.

Yazılımdaki hatalar, programcılar tarafından giderildi.

Şiirimiz jüri üyelerince reddedildi.

Yüksek lisans başvurusu komisyon tarafından kabul edildi.

Alınan yeni kararlar yüzünden başvurusu kabul edilmedi.

Bu proje yetkili kurum tarafından reddedildi.

İş başvurum yönetim tarafından kabul edildi.

Senin hatalarından ötürü takımımız cezalandırıldı.

Kulübe yeni katılan sporcular antrenörleri tarafından yoğun bir çalışma programına alındı.

Yeni çıkan deneme kitabı eleştirmenlerce beğenildi.

Gönderdiğim metindeki yazım yanlışları, editör tarafından düzeltildi.

Taktik: Örtülü özneler, sözde özneler üzerinde etkisi olan ögelerdir yani sözde öznenin kim tarafından gerçekleştiğini / gerçekleşeceğini bildirir.

Not: Örtülü öznelerin olduğu cümlelerde sözde özne de olabilir. Örneğin “Gürültü yapan yolcular, muavin tarafından uyarıldı.” cümlesinde “gürültü yapan yolcular” sözde özne, “muavin tarafından” örtülü öznedir.

Dikkat: İsim yüklemlerinde ya da etken çatılı fiillerin yüklem olduğu cümlelerde bu özne olmaz.

Önemli Notlar

Örtülü özneyi edilgen çatılı fiil yüklemlerin olduğu cümlelerde ararız.

Bu öznenin bulunduğu cümlede genellikle sözde özne de olur.


Sıkça Sorulan Sorular

Örtülü öznesi olmayan cümle ne demek?

Özne sözde ya da gerçektir.

Öznesi olmayan cümle nedir?

Bir cümlede gerçek, sözde ya da örtülü öznenin olmamasıdır.
Örnekler:
Sahildeki banklara oturulmuş.
İnşaat alanına izinsiz girilmiş.
Dışarıya çıkıldı ve pikniğe gidildi.

Kaç çeşit özne vardır bunlar nelerdir?

Özneleri şu şekilde ayırabiliriz.
1) Gerçek Özne
a. Açık Özne
b. Gizli Özne

2) Sözde Özne

3) Örtülü Özne

Bir cümlede birden fazla özne olur mu?

Bir cümlede bazen farklı türde birden fazla özne olur. Örneğin “Dün, yetkililer tarafından şiddetli yağmur uyarısı yapıldı.” cümlesinde iki farklı özne türü vardır.
Sözde Özne: Yağmur uyarısı
Örtülü Özne: Yetkililer tarafından

Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Scroll to Top