Zıt Anlamlı Kelime Nedir?

İşte, zıt anlamlı kelime konu anlatımı:

Zıt Anlamlı Kelime

Anlam bakımından birbirinin tam karşıtı olan kelimelere zıt anlam denir.

Örnekler

açık – kapalı

katı – sıvı

büyük – küçük

mağlup – galip

taban – tavan

dolu – boş

tekil – çoğul

bencil – fedakâr

acı – tatlı

öznel – nesnel

az – çok

çukur – tümsek

dolu – boş

var – yok

çirkin – güzel

aleyh – leh

savaşmak – barışmak

üvey – öz

siyah – beyaz

alçak – yüksek

iç – dış

sığ – derin

taze – bayat

evli – bekâr

yokuş – iniş

şişman – zayıf

soğuk – sıcak

aydınlık – karanlık

mat – parlak

yakın – uzak

genç – yaşlı

batı- doğu

yaz – kış

ucuz – pahalı

kâr – zarar

ileri – geri

somut – soyut

artı – eksi

sahte – gerçek

Uyarı: Olumsuz kelimeden zıt anlam oluşmaz. Çünkü zıt anlamlı kelimeler yazılış bakımından birbirine yakın olmamalı, yani ek farklılığıyla oluşan kelimeler arasında zıt anlamlılık ilişkisi olmaz. Örneğin “oturdu” kelimesinin zıddı “oturmadı” değil, “kalktı”dır.

Dikkat: Gerçek anlamda birbirinin zıddı olan kelimeler, farklı anlamlar kazandığında birbirinin zıttı olmayabilir.

Örnek:

Tabloda açık renklere ağırlık verdiğini görüyorum.

Dükkân kapalı olduğu için müşterilere hizmet vermedi.

Bu iki cümlede “açık” ile “kapalı” kelimeleri birbirinin zıddı değildir.

Dikkat: Gerçek anlamda birbirinin zıddı olmayan kelimeler bazen cümledeki kullanıma ve kazandığı anlama göre zıt anlamlı olabilir. Örneğin gerçek anlamda “ağır” kelimesinin zıddı “hafif”tir ancak aşağıdaki örnekte zıt anlamlısının “nazik” olduğu anlaşılır.

Örnek:

Dünkü toplantıda ağır konuştu.

O, son derece nazik biri.

Türüne Göre Zıt Anlamlı Kelimeler

Zıt anlamlı kelimeler cümlede isim, sıfat, zarf, fiil (eylem) ya da fiilimsi (eylemsi) türünde olabilir.

İsim Türündeki Kelimeler

soru – cevap

zemin düzdü – zemin eğriydi

temizdi – kirliydi

masumsun – suçlusun

üretim – tüketim

Sıfat Türündeki Kelimeler

birinci ağaç – sonuncu ağaç

geniş oda – dar oda

doğal gübre – yapay gübre

eski kıyafet – yeni kıyafet

cesur insan – korkak insan

Zarf Türündeki Kelimeler

ileri git – geri git

çabuk anlat – yavaş anlat

çok çalıştı – az çalıştı

doğru söylüyor – yanlış söylüyor

gece geldi – gündüz geldi

Fiil Türündeki Kelimeler

geldi – gitti

unuttum – hatırladım

övdü – yerdi

kaybettim – buldum

kabul etti – reddetti

Fiilimsi Türündeki Kelimeler

iniş – çıkış

durup – gidip

gelen – giden

ıslanınca – kuruyunca

geldiğinde – gittiğinde

Önemli Notlar

Her kelimenin zıt anlamlısı olmak zorunda değildir. Bu kural eş anlamlı kelimeler için de böyledir. Örneğin: iyi ile kötü zıt anlamlıdır ancak masa kelimesinin zıddı yoktur.

Zıt anlamlı kelimeler atasözleri içinde olabilir: Derdini söylemeyen derman bulamaz.

Bazı ikilemeler, zıt anlamlı kelimelerden oluşabilir: az çok, gece gündüz, iyi kötü, er geç, ileri geri…

Sıkça Sorulan Sorular