İşte, yönlendirici ifade konu anlatımı:

Yönlendirici İfade

– Düşüncenin yönünü değiştiren ifadelerdir.
– Bu ifadeler olumlu anlamı olumsuza ya da olumsuzu olumluya dönüştürür.
– Genellikle “ama, fakat, lakin, ancak, yalnız, hâlbuki, oysaki, ne var ki…” gibi bağlaçlardan oluşur.

Örnekler

Yeni katıldığı bir gruba uyum sağlamakta çok zorlanırdı halbuki böyle olmasını hiç istemezdi.

Beni doğum günü partisine davet etmesini beklerdim lakin aklına bile gelmemişim.

Kek için bazı malzemelere sahip değiliz ancak eldekilerle bir şeyler yaparız.

Saatlerce tezgahın başında durmuş ne var ki bir müşteri bile gelmemiş.

Oraya iş görüşmesi yapmak için gidecek fakat iş yerinin adresini bilmiyormuş.

Yakın anlamı sözcükler eş anlamlı gibi görünen ama birbirlerinin yerini tam olarak tutmayan sözcüklerdir.

Dünyada hakkında yazılmamış konunun olduğu söylenemez fakat dili kullanma biçimiyle nice yazarlar kendine özgü bir yol çizer.

Bu şakanın benzerini bana yapsalar büyük olay çıkarırdım lakin söz konusu arkadaşlarım olduğunda eğlence malzemesi yaptığımı biliyorum.

Başkalarını hiç acımadan yargılarız ancak sıra kendimize gelince son derece anlayışlı ve yapıcı oluruz.

Dikkat: “Ancak, yalnız” gibi ifadeler “ama” anlamı yerine “sadece” anlamında kullanılırsa bağlaç değil, edat olur. Bu durumda yönlendirici ifade olmaz. Örneğin “Deneme yazarları okura yol gösterici değil, okurla yol arkadaşı olmak için çalışmalı. Ancak bu şekilde yapıtlarından tat alınabilir.” cümlesinde “ancak” sözcüğü yönlendirici ifade değildir. Buna dikkat etmek gerekir.

Örnek Metin

Aşağıdaki metinde geçen yönlendirici ifadeyi bulunuz.

Öyle şarkılar vardır ki hep aynı sözlerin tekrarından oluşur. Bu tür şarkılar da en çok dinleneneler listesinde yer almaz mı? Buradan insanların beğenilerini sorgulamak niyetinde değilim. Elbette kişi beğenilerinde özgürdür fakat ben sıradanlaşan sözlere karşıyım. 90’lı yılların şarkısıyla şimdiki şarkılar bir mi?

Cevap: fakat

Çözümlü Sorular

1) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yönlendirici ifade vardır?
A) Güzel havalarda genellikle kır düğünü tercih ediliyormuş.
B) Çürük diş çekildikten sonra doku ekimi yapılacakmış.
C) Malzeme eksikliğimiz yok ancak nasıl kullanacağımızı bilmiyoruz.
D) Dalgaların kayalıklara çarpmasıyla su köpürüyordu.

Çözüm: “C” seçeneğinde “ancak” sözcüğü iki ayrı yargıyı birbirine bağladığı için yönlendirici ifadedir. Bu nedenle doğru cevap: “C“

2) Aşağıdakilerin hangisinde yönlendirici ifade yoktur?
A) Eş sesli sözcükler yazılışları aynı fakat anlamları farklı olan sözcüklerdir.
B) Hafta sonu gezisi iptal edildi halbuki çok hazırlanmıştı.
C) Satranç turnuvasında kupayı alamadı oysaki çok iddialıydı.
D) Yeni bir eleman gelince işteki yüküm hafifledi.

Çözüm: “A” seçeneğinde “fakat” bağlacı, “B” seçeneğinde “halbuki” bağlacı, “C” seçeneğinde de “oysaki” bağlacı yönlendirici ifadedir ancak “D” seçeneğinde böyle bir ifade yoktur. Bu nedenle doğru cevap: “D“

Sıkça Sorulan Sorular