İşte, pekiştirme konu anlatımı:
Pekiştirme Nedir?
Anlatımın kuvvetini artırmak için kullanılan pekiştirmeler farklı yollardan oluşur. Aşağıda o yollardan bahsettim. İşte, oluşumlarına göre pekiştirme çeşitleri:
1. Pekiştirme “m, p, r, s” Ünsüzleriyle Meydana Gelebilir.
En yaygın görülen yollarından biridir. Sözcüğün ilk hecesinden sonra “m, p, r, s” ünsüzlerinden biri getirilir, sonra sözcüğün kendisi yazılır. Örneğin “temiz” sözcüğünü değerlendirelim. Bu sözcük “te-miz” şeklinde iki heceye ayrılır. İlk hecesi “te” sözcüğü başa alınır ve üstteki ünsüzlerden “r” getirilir. Sonra sözcük tekrar yazılarak “tertemiz” pekiştirme sözcüğü ortaya çıkar.
Örnekler
Masmavi, upuzun, pespembe, kıpkırmızı, mosmor, bembeyaz, apaçık, kopkoyu, sapsarı, yemyeşil…
2. İkileme Şeklinde Olabilir.
Sözcük tekrarıyla oluşan ikilemeler pekiştirme anlamı sağlayabilir.
Örnekler
Hızlı hızlı, temiz temiz, gece gece, güçlü güçlü, iri iri, serin serin…
3. “mi” Soru Edatıyla Oluşabilir.
Soru edatı “mı, mi, mu, mü” ile oluşan pekiştirmeli sözcükler aynı zamanda ikileme olarak kabul edilebilir.
Örnekler
Serin mi serin, zengin mi zengin, sağlam mı sağlam, iyi mi iyi, güçlü mü güçlü, hızlı mı hızlı…
Önemli Notlar
Pekiştirmeler cümlede isim, sıfat ya da zarf türünde olabilir. Bu tür sözcüklerin üstlendiği görevleri alabilir.
İsim Türünde Olan Pekiştirmeler
Genellikle isim çekim eklerinden ek fiille (-dır, -di, -miş, -se) meydana gelir. Yüklem ya da şart anlamı bildirir.
Örnekler
İri iriydi, bembeyazdı, hızlı mı hızlıydı, tertemizse…
Sıfat Türünde Olan Pekiştirmeler
Bu tür pekiştirmeler kendinden sonra gelen isimlerin nasıl olduğunu bildirir ve onlarla tamlama oluşturur.
Örnekler
İri iri taşlar, tertemiz su, bembeyaz kıyafet, hızlı mı hızlı bir araba…
Zarf Türünde Olan Pekiştirmeler
Bu tür pekiştirmeler zarflar gibi görev alabilir.
Örnekler
Hızlı hızlı okuyan, yavaş yavaş ilerle, güpegündüz yangın çıktı…
Sıkça Sorulan Sorular
“m, p, r, s” ünsüzleriyle meydana gelen pekiştirmeler bitişik yazılır. İkileme şeklinde oluşan ya da “mi” soru edatıyla kurulan pekiştirmeler ayrı yazılır.
İkilemeler bazı istisnalar dışında mutlaka ayrı yazılır ancak üç farklı yolla oluşabilen pekiştirmelerin kimi oluşumları ayrı kimisi bitişik yazılır.
Pekiştirmeler; isim, sıfat ya da zarf türünde olabilir. Bu tür sözcüklerin üstlendiği görevleri alabilir ancak pekiştirme sıfatı sadece isimlerin anlamını etkiler.