İsim Fiil Örnekleri Nedir?

İşte, isim fiil örnekleri ve önemli notlar:

İsim Fiil Örnekleri

-ma / -me Eki

Derin bir nefes aldıktan sonra şarkı söylemeye başladı.

Sıra kendine gelince kalemi alıp problemi çözmeyi denedi.

Zil sesini duyan yarışmacılar birden koşmaya başladı.

Müzik etkinliğine beni davet etmemesine alındım hatta onunla konuşmuyorum.

Tüm cesaretini toplayıp bisiklet süremeye karar verdi ancak işlerinden dolayı fırsat bulamıyordu.

-ış / -iş / -uş /-üş Eki

Onun azarlayışına tahammül edemedi bu yüzden olaya müdahale etti.

Gezideki olayı anlatmayışı özellikle mahcup olması hatalı olduğunu gösteriyordu.

Memlekete dönüşü düşündüğüm şu günlerde bu satırları yazıyorum.

Törende özellikle uçakların geçişi heyecan vericiydi.

Konuşmasına gerek yok çünkü bakışlarındaki korku onun neler yaşadığını anlatıyordu.

-mak / -mek Eki

Bugün içimden spor yapmak gelmiyor ancak sağlığım için doktorun önerisine dikkat etmem gerekiyor.

Doğrusunu söylemek gerekirse bu oyunu daha en baştan anlamıştım ancak belli etmek istemedim.

Seni zor gününde bırakmak istemedim bu yüzden otobüs biletimi ertelettim.

Kâğıtları yere atmakla iyi bir davranış sergilemedin zira birçok kişi yanlışı hemen örnek alıyor.

Seninle sinemaya gidip film izlemek istiyorum ancak buna zamanım yok.

İsim Fiil Örnekleri ile İlgili Önemli Notlar

Fiile gelen -ma / -me olumluysa isim fiil eki sayılır.

Aşağıdaki cümlelerin ikisinde önce isim fiil, sonra olumsuzluk eki kullanılmıştır.

Örnekler:

Yürümeyi bırakınca sonraki doğa yürüyüşüne davet edilmedim hatta gruptan bile çıkarıldım.

Ağlamasına dayanamadım bu yüzden onu sakinleştirmek istedim.

İsim fiiller bazen isim tamlaması oluşturur.

İsim fiiller bazen isim tamlamasında tamlayan ya da tamlanan durumunda olur.

Örnekler:

Çalışmalarımızın sonucunu alamadık üstelik ilk turda elendik.

Öğretmenimizin anlatış şekli oldukça dikkat çekiciydi bu nedenle dersin sonuna kadar onu ilgiyle dinlerdik.

Dengeli beslenmenin sağlık açısından önemli olduğunu vurguladı. (Araya sözcük girmiş isim tamlaması.)

İsim fiiller bazen sıfatlar gibi tamlama kurar.

İsim fiiller bazen sıfatlar gibi isimlerin önüne gelerek onların nasıl olduğunu bildirir yani niteleme sıfatları gibi görev üstlenir.

Örnekler:

Bazı ozanlar takma isimler kullanırdı.

Asma köprüden geçtikten sonra köyümüze varmıştık.

Kesme şekerleri ayrı bir kavanoza doldurdum.

Yazılıda karma soruların olacağını söyledi ancak hangi konulardan soracağını söylemedi.

Koridor boşluklarına gömme dolap yaptıracağız o yüzden marangozun fikrini aldık.

İsim fiiller eş görevli sözcükler gibi sıralanabilir.

İsim fiiller bazen eş görevli olur, virgüller ya da bağlaçlarla sıralanır.

Örnekler:

Önce metni tamamlamanı ve öğretmene vermeni istiyorum.

Kıyafetleri toplamak, ütülemek hatta katlamak gerekir.

Yanımızda spor yapmak, müzik dinlemek ve kitap okumaktan bahsetti.

Ek fiil alıp yüklem olan isim fiil, cümleyi yüklemin türüne göre isim haline getirir.

İsim fiiller bazen “-dır, -idi ve -imiş” ek fiillerinden birini alarak cümlenin yüklemi olur bu nedenle cümle yüklemin türüne göre isim olur.

Örnekler:

Beni asıl üzen olay hiçbir şey yokmuş gibi davranmasıydı.

Buradaki etkinliğin birinci bölümü resim yapmaktır.

Projenin en önemli kısmı metinleri oluşturmakmış.

Kitaplarımdaki amaç daha çok okura ulaşmak. (tır)

İsim fiiller, isim çekim ekini alır.

İsim fiiller hâl (-i, -e, -de, -den), tamlayan (-ın, -in, -un, -ün ) iyelik (-m, in, -i, -imiz, -iniz, -leri) ya da ek fiil (-dır, -idi, -imiş, -ise, -mak) eklerini alır ayrıca bu ekler isim çekim ekleridir.

Örnekler: sormayı (hal eki), okumanın önemi (ilki tamlayan, ikincisi iyelik), etkili konuşmaydı (ek fiil)…

İsim fiiller de -ma/-me olumsuzluk ekini alır.

Bakmaması, yürümemem, anlatmamak, gelememek, barışmamak, susmayışını ya da takip etmeyişiniz gibi sözcükler buna örnektir.

İsim Fiiller cümlede söz öbeğini oluşturur.

Söz öbeği (grubu) halinde bulunan isim fiiller cümlede bütün halde olur bu nedenle onları aynı öge içinde değerlendiririz.

Söz Öbeğini Oluşturan İsim Fiil Örnekleri:

Onun romanlarındaki mesajı bulmak çok zor ancak biraz gayret ederseniz bulursunuz. (Özne grubu içinde.)

Konunu önemli olduğunu vurgulamak istedim ancak kimsenin dikkatini çekemedim. (Nesne grubu içinde.)

Bilip bilmeden konuşmak onun en çok yaptığı hatadır. (Özne grubu içinde.)

Buradaki işiniz, çalışmak ve üretmektir ancak görüyorum ki amacınızdan uzaklaşmışsınız. (İlk cümlede yüklem grubu içinde.)

İnşaata izinsiz girmek, tehlikeli ve yasaktır o yüzden kendi başınıza inşaat alanına girmeyiniz. (Özne grubu içinde.)

Dikkat Ediniz!

Kökün içinde isim fiil eki aranmaz o yüzden “-ma, -ış, -mak” eklerinden birin görsek de ekin tamamı ya da bir kısmı kökün içinde olduğu için bu sözcükler isim fiil sayılmaz. (tasma, koma, kuma, ışık, sumak, sinema…)

Bazı isim fiiller kullanıldığı cümleye göre kalıcı isim olur. Örneğin “Alnındaki yazmaya bayıldım.” cümlesinde altı çizili sözcük kalıplaşmış isimdir ancak “Tahtadakileri deftere yazmaya başladı.” cümlesinde isim fiildir.

-ma/-me eki olumsuzluk anlamında kullanılmışsa isim fiil sayılmaz. Örneğin “Beni dinlemedi.” cümlesinde altı çizili ek olumsuzluk eki olduğu için isim fiil sayılmaz ancak “Beni dinlemesi gerekir.” cümlesinde olumlu anlamdadır ve isim fiil sayılır.

Bazen “-ış” eki isim fiil değil, fiilden fiil yapan yapım eki olur. (yapıştı, atışmayın, bakıştılar, gülüşüyorlar…)

-mak eki bulunma hal ekini (-de) aldığında ek fiil almış gibi yüklem olur böylece cümle yüklemin türüne göre isim olur. Örnek: “Kuralına uygun kullanılamayan bu araçlar, bir süre sonra arıza yapmakta.”

İsim Fiil Etkinlikleri

Aşağıdaki cümlelerde bulunan isim fiilleri bulup altını çiziniz.

1. Büyük bir ağacın gölgesinde oturup geride kalanların bize yetişmesini bekledik.

2. Yukarıdan bırakılan balonların yere düşüşünü izliyorum bu yüzden çevremde olup bitenlerle ilgilenmedim.

3. Kişi, öğrendiği bilgiye zamanı geldiğinde ihtiyaç duyacağının farkına varırsa bilgiyi unutmamak için uğraşır.

4. Grup içinde dayanışmayı sağlamamız ve iletişimi artırmamız daha çok iş yapmamız demektir yani uyum içinde olmamız verimi artırmak anlamına gelir.

Sıkça Sorulan Sorular