Gereksiz Sözcük Kullanımı Nedir?

İşte, gereksiz sözcük kullanımı:

Gereksiz Sözcük Kullanımı

Aynı ya da benzer anlamdaki sözcüklerin veya eklerin birlikte kullanımı anlatımı bozar.

Gereksiz sözcükler, duruluk ilkesine aykırı olduğu için bunlar cümleden çıkarıldığında anlamda daralma ya da bozulma olmaz.

Gereksiz sözcük kullanımı genellikle şu şekilde düzeltilir:

1) Eş anlamlı sözcükler varsa birinin çıkması yeterlidir.
Örnek: “İçten ve samimi anlatımıyla okurları kendine çekiyor.”
Açıklama: İçten olan zaten samimidir çünkü bunlar eş anlamlı sözcüklerdir.
Düzeltme 1: İçten anlatımıyla okurları kendine çekiyor.
Düzeltme 2: Samimi anlatımıyla okurları kendine çekiyor.

2) Aynı kavram alanında ya benzer anlamdaki sözcüklerden kaynaklanıyorsa genellikle sadece birinin çıkması gerekir. Bu durumda cümlenin anlamında daralmaya sebep olmamalıyız.
Örnek: Geçen akşam herkesin içinde gür sesle bağırdı.
Açıklama: Bağırmak zaten gür sesle yapılır ancak yüklemi çıkarmıyoruz. O yüzden “gür sesle” ifadesini çıkarmamız yeterli.
Düzeltme: Geçen akşam herkesin içinde bağırdı.

Açıklamalı Örnekler

Örnek: Otel için rezervasyon yaptırıp yer ayırtmak gerekir. 
Açıklama: “Rezervasyon yaptırmak” ile “yer ayırtmak” aynı anlamlıdır. 2 şekilde düzeltilir.
Düzeltme 1: Otel için rezervasyon yaptırmak gerekir. 
Düzeltme 2: Otel için yer ayırtmak gerekir. 

Örnek: O kadar yolu yaya yürüyerek gitmiş. 
Açıklama: Yürüme işi zaten yaya yapılır. 2 şekilde düzeltilir.
Düzeltme 1: O kadar yolu yaya gitmiş.
Düzeltme 2: O kadar yolu yürüyerek gitmiş.

Örnek: Evin bahçe duvarını sarı rengine boyadık.
Açıklama: Sarı zaten renk adıdır. Bunu düzeltmenin tek yolu vardır.
Düzeltme: Evin bahçe duvarını sarıya boyadık.

Örnek: Farkında olmadan yaptığı gaflar yüzünden dinleyenleri kırdı. 
Açıklama: Gaflar zaten farkında olunmadan yapılır. 2 şekilde düzeltilir.
Düzeltme 1: Farkında olmadan dinleyenleri kırdı. 
Düzeltme 2: Yaptığı gaflar yüzünden dinleyenleri kırdı.

Örnek: Masada yaklaşık on tane ekmek vardı.
Açıklama: On, zaten bir sayıdır. Bunu düzeltmenin tek yolu vardır.
Düzeltme: Masada yaklaşık on ekmek vardı.

Örnek: Onunla birlikte çalışırken hata yapmaktan korkmazdım.
Açıklama: “ile” edatı cümlede birliktelik anlamı bildirdiği için yanındaki “birlikte” sözcüğüne gerek yok. Bunu düzeltmenin tek yolu var.
Düzeltme: Onunla çalışırken hata yapmaktan korkmazdım.

Örnek: O gün hava sıcaklığı sıfırın altında eksi on dereceydi.
Açıklama: Eksi derece zaten sıfırın altındadır. 2 şekilde düzeltilir.
Düzeltme 1: O gün hava sıcaklığı sıfırın altında on dereceydi.
Düzeltme 2: O gün hava sıcaklığı eksi on dereceydi.

Örnek: Cılız ve sıska kalmış ağaçlara özel bakım yaptı.
Açıklama: “Cılız” ile “sıska” sözcükleri eş anlamlı sözcüklerdir. 2 şekilde düzeltilir.
Düzeltme 1: Cılız kalmış ağaçlara özel bakım yaptı.
Düzeltme 2: Sıska kalmış ağaçlara özel bakım yaptı.

Örnek: Anlaşmazlığa düşünce bir süre karşılıklı atıştılar.
Açıklama: Atışma eylemi zaten karşılıklı yapılır. Bunu düzeltmenin tek yolu var.
Düzeltme: Anlaşmazlığa düşünce bir süre atıştılar.

Örnek: Soruları yanlış yapmasının nedeni dikkat dağınıklığındandır.
Açıklama: Yüklemin aldığı “dan” eki zaten neden anlamı bildirir. 2 şekilde düzeltilir.
Düzeltme 1: Soruları yanlış yapmasının nedeni dikkat dağınıklığıdır.
Düzeltme 2: Soruları yanlış yapması dikkat dağınıklığındandır.

Not: Yardımcı eylemin gereksiz kullanımı da duruluğa aykırıdır.
Örnek: Söylemekte olduğum olay zaten buydu.
Düzeltme: Söylediğim olay zaten buydu.

Dikkat: Gereksiz sözcüklerin cümleden çıkarılması anlamda daralmaya neden olmaz çünkü bu sözcüklere zaten ihtiyaç yoktur. Bunun dışındaki bir sözcüğün cümleden çıkarılması anlamda daralmaya neden olur. Örneğin: “Konuları örnekleriyle birlikte açıklamalısın.” cümlesinde “ile” edatı zaten birliktelik anlamı bildirir. O yüzden “birlikte” sözcüğüne gerek yoktur. Bunun da cümleden çıkarılması anlamda daralmaya sebep olmaz ancak başka bir sözcüğün örneğin “konuları” sözcüğünün çıkarılması anlamda daralmaya neden olmaktadır.

Sıkça Sorulan Sorular